Betere ruzie door ontwikkeling van bewustzijn (deel 1).

Waarom het over ruzie hebben?
Soms overkomt het ons in een relatie dat we plotseling in een ruzie zitten en wat we ook doen: we komen er niet meer uit. Dat gaat vaak gepaard met gevoelens van vertwijfeling en machteloosheid. Die verergeren de ruzie en ontnemen ons de hoop op een goede afloop. Dan raakt het eind zoek. Dat willen we niet, want we stellen ook prijs op de relatie. Vermijden dan maar? Laten zitten wat ons dwars zit? Dan doen we onszelf tekort en dat helpt ook niet. Wat dan wel? Hoe kan ‘ruzie’ wel werken, je relatie zelfs vooruithelpen en ook nog bijdragen aan persoonlijke ontwikkeling?

Ik weet dat ik ruzie gemaakt heb. Ook dat het vroeger zelden constructief verliep. Ik ken dus het probleem. Het is vrij recent dat mijn ‘geruzie’ vrij structureel zodanig verloopt dat het werkelijk het onderliggende conflict oplost en tevens de relatie versterkt en bijdraagt aan mijn ontwikkeling.

Tegenwoordig is mijn motto: laat nooit een goede crisis ongebruikt voorbijgaan. Een crisis is een prachtige bron van inzicht in stukken van onszelf en onze partner die we onder ‘normale omstandigheden’ niet zó goed onder ogen krijgen. Het is daarmee een bron van leren over onszelf en de ander. Met een betere relatie als gevolg. Want we kunnen ermee onze verbinding versterken en verdiepen door andere omgang te nemen met als vanzelf opkomende conflicten. Daarvoor hebben we te leren hoe om te gaan met de afbraak die ook op de loer ligt en ook hoe een open blik te handhaven.

Ik gun iedereen diepe en betekenisvolle verbindingen en daarom schreef ik dit artikel dat bestaat uit 3 delen. Het eerste deel gaat over wat ruzie is; hoe we er tegenaan kunnen kijken. Deel twee behandelt wat er van ons gevraagd wordt als we op een andere manier met conflicten willen leren omgaan. Wat voor ontwikkeling daarvoor nodig is en hoe die tot stand komt. Het derde deel tenslotte heeft wat tips voor de tussentijd: wat te doen als we nog in onze ontwikkeling zijn en de relatie toch willen sparen.

 

Deel 1: Wat is ruzie en waarom is het er?

Kennen we niet allemaal het kat(t)erige gevoel na een ruzie? Nagloeiend, de boosheid en of het verdriet zakkend, gesloten, het ongekregen eigen gelijk verbijtend, de verwijten aan de ander, met daarin gemengd gevoelens van spijt over de belasting van de relatie… Of ben ik echt de enige?

In dat geval schrijf ik dit artikel gewoon voor mezelf.

Wat is: ‘ruzie’?
Achter deze link op ‘encyclo’, komen onder andere de volgende duidingen naar voren:

“Toestand waarin mensen boos op elkaar zijn en vervelend tegen elkaar doen”; “toestand, waarin men in ernstig conflict is met anderen”; “twist, onenigheid”.

In zijn essentiële vorm is ruzie een specifieke interactie tussen meerdere personen (of dieren). Soms met als vooropgezet doel een conflict of meningsverschil op te lossen. Als het dat doel niet heeft, dan gaat het om het uitleven van persoonlijke frustratie. Het bijzondere van ruzie is dat het doel, conflicten oplossen, zeer vaak ondergesneeuwd wordt door de persoonlijke frustraties die in de interactie naar boven komen. Daar zit een probleem. De ruzie kan dan namelijk niet meer oplossingsgericht werken en de wijze van omgaan brengt schade toe aan de verhoudingen. Onze (fysieke!) conditionering brengt snel een vecht/vlucht respons in stelling en daar hebben we last van, terwijl we juist graag iets willen oplossen. Ook hebben we de neiging vooral ons eigen standpunt te verdedigen en de ander niet te zien. Bang dat we zelf tekort zullen komen.

Onvervulde behoeften
Onder het conflict dat de ruzie oproept zitten doorgaans onvervulde behoeften. Dat heet: gemis.
Diegenen die mijn blog over emoties hebben gehoord, of mijn artikel daarover hebben gelezen weten dan: die onvervulde behoeften tonen zich via emoties. Bij een gemis reageren we met de emotie verdriet. Zeker als de behoefte al een tijdje werd onderdrukt, wint de ermee verbonden emotie aan kracht. De duidingen op ‘encyclo’ laten zien dat de emotie: ‘boos’ (vechten) kennelijk een grote rol speelt, terwijl de emotie: ‘verdriet’ de ware motor is. Het past hier op te merken dat verdriet vaak wordt overschreeuwd door, ook wel afgedekt met, boosheid. Doorgaans vanuit machteloosheid en ook omdat er een cultureel bepaald verbod lijkt te rusten op het tonen van verdriet. Men name bij mannen.

In een ruzie zijn de opgespaarde onvervulde behoeften en de ermee gepaard gaande emoties aan het woord. Vanwege dit ‘opsparen’ ziet een ruzie er dan heftig uit en sleept het de deelnemers aan de ruzie mee, voorbij hun eigen ‘vermogen tot beheersing’. Beter kunnen we zeggen: voorbij hun mogelijkheden hun emoties op een verbindende manier in te zetten, daarover meer in deel 2 en 3.
Onredelijkheid, stemverheffing, agressie, zelfs in de vorm van fysiek geweld, kunnen dan het resultaat zijn.

De remedie: ‘ruzie’ voor de vervulling van onvervulde behoeften heeft de potentie het conflict uit te breiden naar een (verdere) verstoring van de relatie. Hier zien we de reden om nader op de remedie ‘ruzie’ in te gaan, zodat we kunnen leren hoe we ons tekort wel effectief kunnen verkleinen, in plaats van het juist te vergroten.

Is het onvermijdelijk om te ruziën?
Het antwoord op deze vraag is wat mij betreft: ja en nee. Ja, omdat we nu eenmaal een manier nodig hebben om conflicten op te lossen. Conflicten zijn niet te vermijden en als we die steeds hebben vermeden is de kans op ruzie groot. Ja eveneens, omdat we niet over de mogelijkheden denken te beschikken het conflict op een constructieve manier op te lossen. Geregeld is dat ook zo, als we geen gedrag hebben aangeleerd gekregen dat ons helpt een conflict op een constructieve manier op te pakken.
Ruzies doen zich daarom voor, of we dat leuk vinden of niet. De vraag is wel of we het interactiepatroon: ‘ruzie’ willen blijven nastreven bij het oplossen van conflicten, vanwege de risico’s voor de relatie. Ook omdat ze onze behoefte niet effectief helpen vervullen. In antwoord op de vraag: “is het onvermijdelijk om te ruziën?”, zou ik graag een beslist: “nee” willen laten horen, omdat het wenselijker is. Maar, realistisch gesproken: het is in de dagelijkse praktijk eerder een: ”ja”. Hoe zit dat?

Gezonde interactie?
Mensen gaan op verschillende manieren met elkaar om. De manier waarop de omgang gestalte krijgt kunnen we een interactiestijl noemen. Een aantal jaren geleden deed ik zelf onderzoek naar de verschillen tussen interactiestijlen en legde het resultaat neer in dit artikel. Daarin wordt uitgelegd hoe de verschillende stijlen van elkaar zijn te onderscheiden, wat ze oproept en wat hun effect is. ‘Ruzie’ kun je in dit verband gelijkstellen aan: discussie, debat of oorlog. Al naar gelang de heftigheid en omvang van de ruzie. Uit het artikel komt naar voren dat we eigenlijk alleen dialoog als gezonde mogelijkheid hebben als we een conflict willen oplossen. Stijlen als discussie en debat (laat staan oorlog) schieten vanwege hun destructieve karakter tekort, terwijl we vasthoudend denken dat we er iets mee oplossen. Precies daar zit het probleem: we zijn gewend geraakt aan interactiestijlen die eigenlijk niet goed werken voor het doel waarvoor we ze inzetten.

Dat wordt wel ingezien, maar tegelijkertijd raken we daar in de ruzie het zicht op kwijt. Tussen verlichte naties, organisaties en kemphanen is er een streven naar respectievelijk diplomatie, overleg en mediatie, als een conflict eenmaal uit de hand dreigt te lopen of al gelopen is. Een dialoog is niets anders dan een respectvol constructief gesprek, waarin de bereidheid centraal staat het standpunt van de ander te begrijpen en onderdeel van de oplossing te maken. Die oplossing kan iets anders zijn dan de ‘kemphanen’ voor ogen hadden. Hier stuiten we op het echte vraagstuk: zijn we in staat tot een constructief gesprek als we een ernstig gemis ervaren?

In het voorafgaande hoop ik het volgende te hebben verhelderd: een conflict ontstaat primair in onszelf en dat breiden we uit naar anderen.

Samenvatting:
Het conflict leeft in onszelf, we zijn er zelf verantwoordelijk voor en het heeft met degene die ook in het conflict zit niet meer te maken dan dat die het innerlijke conflict zichtbaar maakt. We worden via onze emoties gewezen op de tekorten die we onder het conflict ervaren. De mate waarin ons bewustzijn daarover is ontwikkeld, stelt ons in staat een andere houding ten aanzien van een conflict te kiezen.

In dit artikel (deel 2) ga ik in op de vraag hoe we ons vermogen tot constructief conflict oplossen kunnen ontwikkelen. Als de vervolgens wilt weten hoe je voorlopig het best kunt handelen, kun je dit artikel (deel 3) lezen.

Is deze tekst aanleiding voor je om een gesprek aan te gaan, dan kun je op deze pagina een afspraak maken. Als je twijfelt of ik je kan helpen, oriënteer je dan eerst op de rest van mijn site en als de twijfel blijft, stel me jouw vraag dan via de contactpagina. Je krijgt een eerlijk antwoord, of mijn telefoonnummer als de vraag me niet helder is. Tot dan!