Negatieve zorg kost relatiepunten

Wat is negatieve zorg eigenlijk en waarom is het schadelijk voor onze relaties? In dit artikel leg ik dat uit aan de hand van een persoonlijk voorbeeld en laat zien welke omgang beter werkt.

Na een middag intensief werken bij een niet nader genoemde organisatie, kreeg ik een maaltijd aangeboden in het bedrijfsrestaurant. 

Het aanbod stond me niet aan, behalve een overgeschoten kleine bleekgebakken loempia, die ik dan maar bestelde. De dame achter de toonbank reageerde verbaasd, gewend als ze kennelijk was complete maaltijden uit te moeten serveren. Zoals het uitgeschreven menubord aan de gasten duidelijk maakte.

“Zal ik er wat rijst bijdoen”, wilde ze weten, “of gebakken aardappeltjes?”. En op mijn weigering vervolgend met: “weet u het zeker?” Mijn bevestiging ontlokte aan haar de vraag: “wat groenten dan?”, waarop ze enkele verwarmde bakken met de mogelijkheden begon te openen. Op mijn weigering daarop in te gaan, via een nog net vriendelijk: “nee dank u”, nam ze een schoteltje ter hand, vergezeld van de vraag: “wat salade van de saladebar dan?” Ik begon me te voelen als een onterecht bemoederd kind. Terwijl ik toch in niets daarop leek.

Ik was me ervan bewust dat mijn maaltijd van een klein bemeten loempia en een beker yoghurt met fruit voor mijn eetlust aan de karige kant zouden zijn, toen er als antwoord vers gebakken, beduidend minder bleke loempia’s vanuit de keuken arriveerden. Ik klaarde op en vroeg een tweede, die ik prompt kreeg en met de nodige opluchting door de gedienstige dame werd aangereikt. Gevolgd door hetzelfde kleine bordje met de vraag: “echt geen salade van de bar?”

Mijn irritatie over zoveel miskenning van de duidelijkheid die ik toch herhaaldelijk had laten zien was niet meer te ontkennen en ik voelde de afstand tot de gedienstige dame nog groter worden. Mijn gemoed klaarde op toen ik me realiseerde dat er een perfect voorbeeld van negatieve zorg voorbij was gekomen. Klagen kon ik niet meer vanwege de gevonden inspiratie voor dit artikel.

Voor diegenen die negatieve zorg (ref. Transactionele Analyse) niet meteen herkennen: dit is een ander iets opdringen, ervan uitgaande dat die ander niet in staat is de eigen boontjes te doppen. Ontkent de autonomie van de ander in diens eigen leven en probeert oplossingen aan te reiken, gedreven door eigen behoeften, waarden en normen, die van de ander negerend. Dat kan bij kinderen soms terecht zijn, maar is bij volwassenen doorgaans misplaatst. Bij nadere beschouwing houden de “goede bedoelingen” van de opdringer niets anders in dan een poging een gevoel van tevredenheid bij zichzelf op te wekken, gebaseerd op een misvatting over de absolute juistheid van de eigen mening. 

Dat deze “juiste” mening wordt opgedrongen lijkt me nu duidelijk. Ook dat de resulterende irritatie bij de ontvanger daarvan kloppend is, vanwege de grens die vanwege het negatief zorgende gedrag wordt overschreden. 

In ons zakelijke leven kunnen we in een commerciële setting ook negatieve zorg leveren, door aan klanten iets aan te bieden, zonder eerst te vragen wat ze nodig hebben en ons dáárnaar te richten. Bijvoorbeeld omdat we zijn opgezadeld met een verkooptarget. Als we dan blind of doof zijn voor de weerstand die vanwege ons handelen bij de potentiële klant naar boven komt is er een probleem: we belasten de relatie. Mijn advies hier is om altijd de expliciete behoefte van de klant te volgen. Als die er niet is niets aan te bieden en als de uitgesproken behoefte alternatieve invullingen kent die de klant nog niet ziet, daar dan een gesprek over te beginnen. Dat verdiept de relatie en levert relatiepunten op.

In onze liefdesrelaties werkt het niet veel anders. Tenzij de partner verslaafd is aan negatieve zorg, krijgen we daar terecht de feedback ons met onze eigen zaken te bemoeien, als we ongevraagd proberen de rampspoed van de ander te voorkomen, op te lossen of te verzachten. Beter is het te vragen of de ander iets nodig heeft en geduldig te wachten op de bevestiging dat dit inderdaad zo is, dan deze met initiatieven te bestoken. Dat kost relatiepunten, want zal het humeur van onze partner alleen maar verder belasten.

Is deze tekst aanleiding voor je om een gesprek aan te gaan, dan kun je op deze pagina een afspraak maken. Als je twijfelt of ik je kan helpen, oriënteer je dan eerst op de rest van mijn site en als de twijfel blijft, stel me jouw vraag dan via de contactpagina. Je krijgt een eerlijk antwoord, of mijn telefoonnummer als de vraag me niet helder is. Tot dan!